Hạt mắc khén là gì? Dùng làm gì? Mua hạt mắc khén ở TPHCM? Giá bán?

Hạt mắc khén là hạt mọc khắp mọi nơi và là một gia vị đặc trưng, được ví như linh hồn ẩm thực ở vùng Tây Bắc, vì có mùi thơm rất đặc trưng không lẫn gia vị khác.Gia vị mắc khén không cay như ớt nhưng tạo ra vị tê rân ở đầu lưỡi. Vậy hạt mắc khén là gì? Cách sử dụng hạt mắc khén như thế nào? Cùng caythuoc.vn tìm hiểu kỹ hơn qua bài viết sau đây.

Hạt mắc khén là gì?

Hạt mắc khén là hạt của cây mắc khén, được người dân Tây Bắc và đặc biệt là dân tộc Thái, Mường sử dụng làm gia vị thực phẩm bổ dưỡng cho các món ăn. Có tên khoa học là Zanthoxylum rhetsa, thuộc họ Cam hay còn được gọi là hoàng mọc hôi, cóc hôi. Rất nhiều người đã nhầm lần hạt mắc khén và hạt tiêu rừng. Nhưng 2 gia vị này hoàn toàn khác nhau về mùi hương và vẻ bề ngoài.

Cây mắc khén

Cây mắc khén thuộc cây thân gỗ, cao từ 8 đến 10m, vỏ xuất hiện nhiều gai, thân thẳng, lá kép, hình lông chim, mép lá có răng cưa.

Hoa mắc khén có tinh dầu nên mùi rất thơm, màu trắng xám mọc thành từng chùm, ra hoa từ tháng 6 đến tháng 7 hằng năm.

Vào thời điểm cuối năm, bắt đầu từ tháng 11 dương lịch hằng năm quả bắt đầu chín. Hạt bên trong hình cầu, quả già có màu hơi hồng, hạt mắc khén khi chín sẽ có màu đen óng.

Cách chế biến hạt mắc khén

Hạt mắc khén khi mua về đều đã được chế biến, sơ chế, phơi sấy khô. Nhưng chưa hẳn là đã sử dụng được bạn nên thực hiện thêm vài công đoạn nhỏ sau đây:

Dùng 1 lượng nhỏ hạt mắc khén đã sơ chế vừa đủ, không nên lấy nhiều hoặc làm hết cho xong 1 thể mà chỉ lấy vừa đủ sử dụng.

Rang đều tay mắc khén trên chảo, nhỏ lửa, nếu muốn ngon hơn thì phải nướng nhanh tay trên than hồng.

Sau khi rang hoặc nướng xong để từ 30 đến 45 phút sau đó xay nhuyễn thành bột. Vì hạt mắc khén có tinh dầu nếu vừa rang hoặc nướng đem đi xay sẽ bị dính và bột khi xay ra không được mịn.

Nếu không có máy xay thì có thể tán hoặc giã nhỏ bằng cối xay tiêu. Bột mắc khén không nhất thiết phải quá mịn, chỉ cần như hạt tiêu là có thể dùng được.

Thành phần dinh dưỡng hạt mắc khén

Trong hạt mắc khén có chứa các thành phần: alkanoid, d-terpinen, b-pinen, d-a-phellandren, 4-caren, dl-carvotanacetone và một số chất kháng khuẩn.

Hạt mắc khén hạt dổi

Mắc khén và hạt dổi là 2 gia vị đặc trưng trong ẩm thực của người dân vùng núi Tây Bắc. Người bản địa hay dùng 2 loại này để kết hợp với nhau tạo hương vị thơm và mùi đặc trưng riêng. Hạt dổi có mùi thơm đặc trưng dùng làm gia vị ướp, gia vị chấm các món ăn cổ truyền. Ngoài việc dùng gia vị ướp trong các món truyền thống như thịt bò/trâu/lợn khô hay lạp xưởng thì hạt dổi còn thích hợp với khá nhiều món và được ví như Măng rửng ( món măng giang cắt khúc, ngâm nước nấu với xương bò ).

Khi phơi hạt dổi có mùi thơm sau đó đem nướng trên than hồng lẹ tay, lúc ấy hạt dổi sẽ nở ra và bốc mùi thơm ngào ngạt rồi mới đem đi sử dụng được. Lưu ý không nên rang hạt dổi.

Tác dụng hạt mắc khén

Hạt mắc khén có vị ấm, cay nhẹ, giúp dễ tiêu, giảm đầy bụng, giảm đau nhức xương khớp và hỗ trợ kích thích tiêu hóa.

Mắc khén là thứ gia vị làm nên tên tuổi và trở thành sự lựa chọn hàng đầu của người đồng bào miền núi. Tạo ra nhiều món đặc sản nức tiếng như trâu gác bếp, chẩm chéo, pa pỉnh tộp. Ngoài ra hạt mắc khén khô ngâm rượu được làm thuốc xoa bóp làm giảm vết bầm, tụ máu, đau nhức xương khớp.

Cách dùng hạt mắc khén

Người đồng bào ở Tây Bắc đa số đều dùng mắc khén trong các món ăn, món nướng. Nó giúp làm tăng thêm hương vị, tạo độ hấp dẫn cho món ăn. Sử dụng hạt mắc khén qua vài món ăn tiêu biểu sau:

Thịt nướng hạt mắc khén

Nguyên liệu: chuẩn bị 1kg thịt ba rọi, hạt mắc khén, 2 hạt dổi ( không có hạt dổi thì dùng hạt mắc khén, cho 2 gia vị cùng một lúc thì món ăn sẽ thơm ngon hơn ), hành khô băm nhỏ, ớt, xả băm, hạt nêm, bột canh, chút nước mắm, lá móc mật, mùi tàu, húng lủi, mùi ta, 1 quả chanh.

Ướp thịt

Đem mắc khén rang khô nghiền thành bột nhỏ, hạt dổi nướng trên bếp gas xong đem giã nhỏ. Thịt lợn thái thành miếng vừa ăn ướp với 1 đến 2 thìa bột mắc khén, 1 hạt dổi, ½ nước mắm, ½ hạt nêm, ½ bột canh, hành khô, xả băm, ớt thái. Ướp từ 30 đến 45 phút cho thịt ngấm đều.

Nướng thịt

Một lá móc mật gấp đôi xiên đều và nướng khi xiên kẹp 1 miếng thịt. Nếu không có xiên thì để thịt vào vỉ khi thịt hơi vàng và gần chín thì mới cho lá móc mật vào tránh trường hợp lá bị cháy. Kết hợp với chẩm chéo có ngay món thịt nướng chuẩn Tây Bắc ngon tuyệt vời.

Cá nướng mắc khén

Cá nướng mắc khén hay còn được người dân Tây Bắc gọi với cái tên Pa Pỉnh Tộp

Nguyên liệu

Chuẩn bị: 1 con cá tươi ( cá chép hoặc cá rô phi ) từ 5 đến 7 lạng, 3 thìa mắc khén đã sơ chế, sả, ớt tươi, gia vị muối hạt hoặc bột canh, thì là, hành lá, rau thơm: rau húng lủi và mùi tàu.

Sơ chế

Sơ chế cá tươi: làm sạch vảy cá, cắt hết vây cá bỏ đi, mổ ruột, moi hết ruột cá, sau đó rửa sạch cá và khứa chéo 2 bên thân sâu ½ thịt cá.

Sơ chế ớt, sả, hành, thì là và rau thơm: nhặt và rửa sạch ớt, sả, hành, thì là, rau thơm. Sả bóc vỏ, ớt lọc hết các hạt và sau đó đem đi băm nhỏ.

Ướp cá

Trộn tất cả rau thơm cùng với muối hạt và bột canh rồi cho lượng mắc khén vừa đủ vào hỗn hợp trên.

Nhồi hỗn hợp trên vào bụng cá không để gia vị dính lên thân cá để tránh quá trình nướng bị khét.

Nướng cá

Kẹp vào vỉ và nướng trở đều 2 mặt của cá, đến khi vàng đều và bốc mùi thơm có thể sử dụng được ngay.

Gà nướng mắc khén

Nguyên liệu: 1 con gà nặng 1,5 kg là tốt nhất, hạt mắc khén, hành, gừng, xả, chanh, ớt tươi, hành lá, mùi tàu, bạc hà, mật ong, dầu ăn, hạt nêm, bột canh.

Sơ chế

Gà làm sạch chặt từ cổ trở lên và chặt bỏ chân. Hành, gừng, lá chanh băm nhỏ, hạt mắc khén rang giã nhỏ, ớt tươi và sả thái lát. Lá thơm rửa sạch thái nhỏ.

Ướp gà

Cho sả, ớt, hành vào cối giã nhỏ trộn với rau thơm. Cho 2 thìa hạt nêm, 2 thìa mật ong, 1 thìa bột canh. Lấy hỗn hợp xoa khắp mình và cả trong bụng gà. Sau khi xoa được 5 phút để 2 tiếng cho gia vị ngấm đều.

Nướng gà

Sau đó nhóm than đến khi than hừng đỏ hồng thì nướng gà cho vàng đều, cuối cùng là thưởng thức.

Cách làm chẩm chéo

Nguyên liệu làm rất dễ tìm, chuẩn bị những thứ sau: hạt mắc khén, hạt dổi ( 2 đến 3 hạt, nướng lên ), ớt tươi, gừng, tỏi, bột canh, muối, rau húng lủi, mùi tàu, rau mùi.

Sơ chế

 Ớt tươi nướng hơi héo để giảm bớt vị hăng mà vẫn giữ nguyên độ cay.

Mắc khén nướng hoặc rang nhanh tay và xay thành bột ( lưu ý: nướng hạt mắc khén sẽ giúp chẩm chéo có vị thơm hơn ).

Húng lủi, mùi tàu, rau thơm đem đi rửa sạch. Tỏi bóc vỏ, gừng chỉ dùng miếng nhỏ, nếu dùng quá nhiều gừng sẽ át hết đi mùi thơm của các gia vị khác.

Giã chẩm chéo

Tất cả nguyên liệu đã chuẩn bị và sơ chế ở trên cho vào cối giã nhuyễn, càng nát càng ngon. Chỉ nên cho 1 thìa hạt mắc khén khi giã, khi nào giã chẩm chéo xong sẽ đổ phần hạt mắc khén còn lại.

Thành phẩm và lưu ý khi sử dụng

Không cho nước mắm vào chẩm chéo

Khi giã chẩm chéo thì nên dùng ngay. Các anh chị bán hàng quán thì bỏ vào lọ, đóng kín nắp để vào ngăn mát tủ lạnh, có thể bảo quản được 1 tuần.

Giá bán hạt mắc khén bao nhiêu?

Trên thị trường có rất nhiều đơn vị bán hạt mắc khén thường từ 200-300k/1kg. Nhưng để mua được hàng chất lượng thì các bạn cần tìm nơi bán uy tín. 

Mua hạt mắc khén ở tphcm 

Cửa hàng thảo dược thiên nhiên An Quốc Thái chuyên cung cấp hương liệu tự nhiên, các sản phẩm thảo dược và vị thuốc Đông y. Quý khách mua hàng xin vui lòng đến trực tiếp địa chỉ cửa hàng hoặc liên hệ qua số điện thoại.

Địa chỉ: 62/1/28 Trương Công Định, Phường 14, Quận Tân Bình, TP.HCM

Website: https://caythuoc.vn/

Liên hệ: 0961 744 414 - 0902 743 250